fotografieElsZweerink
Het navolgend fragment is tevens gepubliceerd in het Zaterdags Bijvoegsel van het NRC van 2 oktober 2004, in de rubriek Hollands Dagboek.
Woensdag 22 september 2004
Als ik om negen uur in de ochtend met hond Dora langs het plantsoen loop komt er een vrouw uit het struikgewas. Ze heeft een draagdoek omhangen. Ik kijk erin en zie een baby van hooguit een week oud. Op de Linnaeusparkweg draai ik om. Het bevalt me niet, die vrouw uit het struikgewas. Ik loop terug. Dan zie ik haar verderop weer uit de struiken komen. Ze loopt door en verdwijnt achter struiken. Overbuurvrouw Miranda J. springt op de fiets, rijdt twee rondjes rond het plantsoen, maar de vrouw met de baby is nergens meer te bekennen. Vreemd begin van de dag. Zij moet weg (op kraamvisite) en ik moet repeteren met Marcel Musters bij demugmetdegoudentand. Op 10 oktober gaat onze lunchvoorstelling Smoeder eruit waarin we samen vertellen over onze Brabantse moeders. ’s Middags doen we de voorstelling, zoals elke dag, in de repetitieruimte voor een testpubliekje van een paar mensen. Ze zeggen na afloop zinnige dingen die we allemaal opschrijven. Marcel en ik zijn het voortdurend eens over welke kritiek we gebruiken en welke we naast ons neerleggen. We lijken wel samen één hersenpan te hebben. Schiet lekker op.

Om vier uur naar huis. Email van Hugh Bonneville die Joep speelt in de Engelse Cloaca, met nog wat kleine tekstvoorstellen. Hij eindigt met: “I fully expect my suggestions to be shoved up my Cloaca”. Kan het nog Engelser?

Lang telefoongesprek met Willem (van de Sande Bakhuyzen) over de laatste veranderingen in het scenario van Leef!, onze eerste echte bioscoopfilm. Hij heeft de derde chemo goed doorstaan, is er na twee moeilijke dagen weer bovenop. ’s Avonds naar Bellevue waar Peter naar Het Pianomeer gaat, de voorstelling die hij geregisseerd heeft en ik naar Nu even niet, Nu even wel dat ik geregisseerd heb. Leuk om m’n eigen voorstelling weer terug te zien. Geniet altijd enorm van het publiek als ze als verbaasde kinderen zitten te kijken. Saartje, onze dochter van twaalf, zat haar biologie te leren in de kleedkamer bij de meisjes van Nu Even Wel die haar helpen. Doodmoe slapen, steeds wakker en constateren dat het nog donker is. Dat ik nog niet hoef op te staan.

Donderdag 23 september
Toen ik wakker werd dacht ik: “Ik ben aan het verhouten”. Vanaf mijn tenen tot mijn knieën voel ik van hout. En dat kruipt langzaam op. Toch maar opgestaan. Peter bracht me naar Demugmetdegoudentand. Fijn gewerkt aan Smoeder met Marcel. We hebben nu denk ik de definitieve vorm te pakken van hoe we het verhaal van onze moeders willen gaan vertellen. Nu ligt de boel een week stil, omdat ik naar Londen ga voor de première van Cloaca.

Om vier uur thuis. Boodschappen gedaan. Meisje dat bij Albert Heyn werkt komt naar me toe: ”Mevrouw, ik ga naar Londen, naar Cloaca”. Ze doen niet aan vrijkaartjes bij The Old Vic, anders had ik er één voor haar geregeld. Thuisgekomen samen met dochter Roos (17) koken, man is in Utrecht op het filmfestival. Ineens moet ze huilen. Ze heeft vanmiddag de uitslag gekregen van het neurologisch onderzoek. Er is haar meegedeeld dat ze moet leren leven met de duizeligheid waar ze elke dag last van heeft. Er valt niets aan te doen, ook niet aan haar flauwvallen dat af en toe gebeurt. Ik kan niet veel troostends zeggen, wel twee armen aanbieden, waar ze zachtjes tussen schuifelt. Een uur later zit ook Saar (12) te huilen. Heeft het erg moeilijk met de overgang naar de middelbare school. Ik maak maar es een haardje aan, want alles is al gezegd en dan kan een openhaardje soms wonderen doen. Saar komt bovenop me liggen, met haar lijst Franse woordjes. Hond Dora likt de laatste traantjes heel zorgvuldig en weg.

Vrijdag 24 september
Even koffie gedronken in bed met Peter en Roos. De gordijnen dicht, buiten regen, lichtjes aan, heerlijk. David Liddiment, de producent van The Old Vic Theatre belde. Pauze is verlegd naar voren. Kleine ingreep in telefoongesprek van Pieter in het begin. Kevin heeft een moeilijke week achter de rug met de Engelse pers. Ze pakken hem waar ze hem pakken kunnen. Ze verwijten hem nu dat hij ten tijde van de try-outs voor aanvang van het stuk het Engelse publiek toespreekt. Hij verzoekt ze om de telefoons af te zetten, niet met zakjes te knisperen en hij wenst het publiek een heerlijke avond. Ik heb hem dat zien doen. Heel charmant, heel vriendelijk. Maar de Engelse pers pikt het niet.Wie denkt Kevin Spacey dat hij is! Het Engelse publiek commanderen! Waarschijnlijk komt Kevin nu bij de première niet op het toneel, en ik ook niet, wat vooral mijn man erg jammer vindt. “We moeten onszelf zo bescheiden mogelijk presenteren”, zegt David. “Er zijn mensen die Kevin willen pakken, want hij is een ster, en die jou willen pakken, want je bent niet Engels.”

M’n driedelig premièrepak opgehaald bij kleermaakster Noor in Utrecht. Prachtig bruinoranje zijde met witte en groene tulpjes erop geborduurd. Heel erg mooi gemaakt met baleinen in het lijfje en stoffen knoopjes.

De T- shirts opgehaald voor de Old Vic club. Cadeautje voor op de première. Op de voorkant in het Nederlands: ”Betekent het iets? Zal wel iets heel smerigs zijn dan”. Tekst uit Cloaca. Telefonisch hoor ik van Robert Alberdingk Thijm dat ik de Zilveren Krulstraat heb gewonnen. Een prijs van collega-scenaristen voor het beste scenario van het afgelopen jaar. Op mijn voicemail applaudiseert de zaal uitzinnig. Heel erg lief. Gezellig gegeten met gezin en vriend Jonathan. Rest van de avond laatste versie afmaken van Smoeder. Met Willem gebeld. ”Zit hier in een onbespoten lunchroom yucathee te drinken en er gaat zo meteen een ziener naar m’n kanker kijken. Ben benieuwd.”

Zaterdag 25 september
Lang in bed met man. Koffie, broodjes met z’n drietjes. Lang douchen, nageltjes vijlen, zonnebankje, vermoeid lijf in de crème. Laatste veranderingen aan de website bekeken, ziet er leuk en overzichtelijk uit. Duitse versie van Cloaca gedeeltelijk gelezen, klinkt geweldig. Engelse versie van Nu Even Niet/Nu Even Wel gelezen, wederom door Paul Evans vertaald. Prachtig.

Goed nieuws uit Londen: de show is sinds ik het heb gezien, tien dagen geleden, veel uitgebalanceerder. Wederom is het publiek gaan staan bij een try-out. Dat is vorige week ook gebeurd, toen ik er was. De complete Old Vic was daarover in een juichstemming. “You must know, Maria, we never stand up.” Laatste veranderingen aan speelfilm Leef! gedaan. Nu draag ik het over aan Jean van de Velde en Willem van de Sande Bakhuyzen. Willem blijft bellen met nieuwe ideeën en voorstellen. Zinnetjes terug uit vroegere versies. Ik zei: “Klinkt goed, ik zou zeggen doén”. Hij moet heel hard lachen. Kind Leef! moet op kamers, ze woont al te lang bij mij in huis, ik ben haar zat. Dat ze maar naar pappa Willem gaat.

Zondag 26 september
Twee afleveringen voor het feuilleton Leef! in De Volkskrant geschreven. ’s Avonds naar afscheid van barman Otto. Hij zal gemist worden in De Smoeshaan.

Maandag 27 september
Stress. Peter en ik vliegen om tien uur naar Londen. Gisteravond heel handig een lijst gemaakt van wat er allemaal meemoet. Lijst kwijt. Man krijgt volkomen ten onrechte de schuld. Lijst lag tussen het script van Leef!

’s Avonds zien we met een kleine delegatie Nederlanders de laatste try-out die niet goedgaat. Ze spelen niet samen, ze staan ieder hun rol te doen, maar het stuk is deze avond geen geheel. Ik zeg tegen Kevin dat dit een keer moest gebeuren en dat het morgen op de première waarschijnlijk heel goed zal gaan. Met de Nederlandse delegatie van vier jongens worden we dronken in de lounge van ons hotel. Vrolijk de nacht in.

Dinsdag 28 september
Totaal ontspannen tot David Liddiment mij vraagt om een BBC interview te doen. De rest van de dag misselijk van de zenuwen voor dit interview. Mijn Engels is erg slecht vind ik zelf. Maar het gaat goed en daarna kan ik ontspannen. Ontzettend leuk dat de Nederlandse Cloaca-delegatie er is: allemaal mensen die van belang zijn geweest voor de productie. Helaas kan alleen Ronald van Het Toneel Speelt er zijn in verband met de komende première van Jozef in Egypte. Jaap Spijkers is er dus ook niet. Jammer.

Als het stuk een paar minuten gaande is, voel ik dat het niet goed gaat. Het komt niet van de grond. De zaal reageert heel erg mat. Dit in schril contrast met de tien try-outs. Ik zie rijen vol mannenpakken. Later blijken er 150 bankiers aanwezig, allemaal werkend bij een grote sponsor van The Old Vic. Er blijkt ook 150 man pers te zijn. Alles wat er op het toneel gebeurt, valt in een groot gat. In de pauze is de Nederlandse delegatie over het algemeen nog enthousiast, maar ik allang niet meer.

Het applaus na afloop is enorm, ik zie Kevin naar mij kijken. Toch het toneel op? Maar ineens sterft het applaus weg. Ik ben er helemaal niet gerust op. David, altijd vol vertrouwen geweest, zegt nu : ”If they don’t slaughter us, we’ll be glad”. Met de Nederlandse delegatie naar het feest. Mensen zijn ontzettend enthousiast, maar ik vertrouw het niet. Na terugkomst in ons hotel met de Nederlanders in de lounge op een kluitje in de banken gehangen, schoenen uit, boven op elkaar. Alsof we weer studeren en bij iemand op een kamer zitten. Slechte nacht. Nachtmerries.

Woensdag 29 september
O mijn god. Alle kranten sabelen het stuk van ‘de feministische Nederlandse schrijfster Maria Goos’ neer. Ze vinden deze mannen die ‘voortdurend hun emoties tonen’ volstrekt onaannemelijk. De toon is buitengewoon vijandig. “Misschien gaat het in Amsterdam zo, bij ons niet.” Gelukkig mag ik snel naar huis. Ik reis met mijn gezin en vriendin Wivineke. Zij en ik zijn toevallig vaak in elkaars nabijheid als er iets heftigs gebeurt. Wij zijn aangeslagen om niet te zeggen verbijsterd. David belt. “Zolang het publiek massaal blijft komen is er niets aan de hand, wij rechten ons rug en we kunnen ze hebben.” Iedereen is zo lief. Peter, Wivineke, de meisjes, Willem, Gijs en al die mensen die totaal uit het veld geslagen opbellen.

Thuis een email van een Israëlische regisseur en van een Oostenrijker. Allebei hebben ze de voorstelling gezien en willen het stuk dolgraag doen.