Het Schrijfpaleis is opgericht in navolging van de Engelse WRITERSROOM. Het biedt schrijvers de mogelijkheid om fragmenten van nog niet geproduceerd werk voorgedragen te horen worden door professionele acteurs. Wij richten ons op schrijvers van dramatisch werk in brede zin. Het gevolg is dat zowel toneel- als scenariofragmenten worden voorgedragen.
De organisatie en presentatie is in handen van producent en regisseur Marc Nelissen en van mij.

Onze aanvankelijke bedoeling om de avonden een ontmoetingsplek te laten zijn voor schrijvers en potentiële werkgevers zoals hoofden drama, producenten en artistiek leiders, is mislukt.
Helaas bleek dat wat in Engeland wel werkt, bij ons niet opgaat. De potentiële werkgevers kwamen niet.
Daarom hebben we nu besloten om het komende theaterseizoen waarin we weer zeven keer een Schrijfpaleisavond organiseren af te sluiten met een Schrijfpaleis De Luxe. Daarin presenteren we speciaal voor potentiële werkgevers, die daarvoor een uitnodiging ontvangen, de beste fragmenten van het afgelopen seizoen. Daarin kunnen voorstellen voor een televisieserie zitten, fragmenten uit een avondvullende toneelvoorstelling of een lunchtheaterstuk, of een scène uit een bioscoopfilm.

Nu vraagt u zich misschien af waarom wij, ondanks de niet gehaalde doelstelling van ontmoetingsplek tussen schrijvers en werkgevers, toch doorgaan met Het Schrijfpaleis.
Dat zal ik u vertellen.
Wij hebben gemerkt dat het voor schrijvers vaak een enorme grote stap is om met werk in de openbaarheid te treden dat nog niet helemaal af is en nog niet zeven keer door de mentale gehaktmolen is gegaan. Het Schrijfpaleis heeft inmiddels de naam een veilige plek te zijn waar je je werk kan toetsen, waar je respons krijgt op je werk, waar je na afloop met andere schrijvers over je werk kan praten en waar je - zoals al eerder genoemd - zelf kunt luisteren naar je werk, dat wordt voorgedragen door vooraanstaande acteurs. Met name dat laatste is een eye opener. De openheid van geest om nog niet voltooid werk te toesten aan de realiteit, blijkt voor heel veel schrijvers een nog nooit eerder gezette stap.

Het is ons ook opgevallen dat er zich voor schrijvers, die vanwege hun schrijversgenen doorgaans de neiging hebben om zichzelf met hun werk zo lang mogelijk van frisse lucht te onthouden, een wereld van mogelijkheden aandient als ze zich open stellen.

Het gaat zo: een schrijver dient een fragment in van een doorgaans nog niet afgerond en in ieder geval nog niet in productie genomen project. Dat fragment wordt onder leiding van regisseur Marc Nelissen 's middags in Bellevue met gerenommeerde acteurs als Olga Zuiderhoek, Nelly Frijda, Jacqueline Blom, Saskia Temmink, Pierre Bokma, Peter Blok, Marcel Hensema en Huub Stapel, gerepeteerd. Men probeert de tekst die avond zo goed mogelijk tot zijn recht te laten komen en dat lukt bijna altijd. Ik zit bij de repetitie en maak een kort en bondig verslag van wat de acteurs en de regisseur hebben ervaren bij het lezen van de tekst. 's Avonds worden de teksten, meestal vijf op een avond, voor een doorgaans vol Klein Bellevue voorgedragen. Daarna vraag ik de schrijver op het podium en vertel ik hem of haar wat er tijdens de repetitie zoal gezegd is over de tekst. Een voorbeeld: “De acteurs vonden de tekst erg tot de verbeelding spreken. Iedereen was benieuwd naar de afloop en het onderwerp spreekt de meesten aan. In de uitvoering vond men de tekst op veel plekken wel erg expliciet. Je hebt de neiging om je personages precies dat te laten zeggen wat jij over ze kwijt wilt, maar daardoor lopen er in je stuk alleen maar personages rond met een buitengewone heldere kijk op zichzelf en de situatie waar ze inzitten. Dat is niet zo interessant. Je moet je personages niet de helderheid van geest meegeven die je als schrijver hebt. Dat is saai." Zoiets.
Dan mag de zaal reageren.
En als een schrijver wil, en dat is een paar keer voorgekomen, mag hij nog twee keer met een herschreven versie van het fragment terugkomen.

Een prettig bijverschijnsel van de Schrijfpaleisavonden is dat schrijvers met elkaar ouwehoeren na afloop in café De Smoeshaan. Dat is een niet onbelangrijk gebeuren voor een beroepsgroep die doorgaans solistisch opereert, in een kamer achter een beeldscherm. En een gemiddelde schrijver heeft van nature ook niet de neiging om naar buiten te treden. Dat ze massaal nog uren met elkaar kwikken, vind ik een belangrijk en geweldig bijverschijnsel.

Wat ons erg heeft verrast, en stimuleert om ermee door te gaan, is het enorme enthousiasme van schrijvers over wat het voorgedragen horen van eigen werk voor effect kan hebben. Velen van hen konden voor het eerst hun werk met enige distantie beschouwen en dat leidde heel vaak tot een herschrijving die aanzienlijk beter was. Zolderkamertjes mogen nog steeds, maar waar wij voor pleiten is het ontwikkelen van een open mind bij schrijvers. Als je dramaschrijver bent, dan ben je de tekstaanleveraar voor heel erg veel mensen die allemaal invloed op je werk gaan uitoefenen zoals daar zijn de regisseur, de producent, de dramaturg en de acteurs.
Het werk eindigt niet, zoals bij een romanschrijver, op het moment dat men ‘einde' onder zijn werk zet. Dan begint het pas. Scenario- en toneelschrijvers moeten met andere woorden een andere attitude ontwikkelen dan proza- en poëzieschrijvers. Ze moeten leren dat hun werk de basis vormt voor een nieuw proces, uitgevoerd door mensen. De gemoedelijke, maar bepaald niet onkritische sfeer tijdens de Schrijfpaleisavonden dragen daaraan bij.
Wij vinden het van het grootste belang dat een schrijver zich open leert stellen voor kritiek, zonder zijn eigen werk afvallig te worden. Dat dàt kan, dat dàt iets kan opleveren is voor veel schrijvers een openbaring.

Tevens biedt het Schrijfpaleis de mogelijkheid om zich breed te oriënteren. Je kunt een diploma schrijven hebben gehaald, maar als je geen idee hebt hoe de realiteit in elkaar zit en wanneer je nog steeds denkt dat het wel zal gaan lukken als je een paar keer per jaar een scenario naar de omroepen stuurt, dan zit je toch op een doodlopend pad.

De gasten die we tot dusver hebben uitgenodigd bieden veel mogelijkheden om het schrijversvak wat breder te zien. De vertegenwoordigster van de Stichting Albarica, Britt Arp, zoekt schrijvers voor Marokkaans straattheater. Daniëlle Wagenaar was spreekbuis van Stichting Platform. Marian Boyer lichtte De Toneelschrijfdagen toe. Producent Anton Smit (IdtV) en hoofd drama Robert Kievit (VARA) gaven hun visie weer, André Beemsterboer informeerde over de LIRA en Toine Berbers legde het beleid van het Filmfonds uit. Dorien van de Pas besprak de doelstellingen van het Stimuleringsfonds. En zo waren er nog tal van interessante sprekers.

Inmiddels worden niet alleen de leden van het Netwerk Scenarioschrijvers uitgenodigd. Ook de leden van de DDG (de Dutch Directors Guild) en de leden van de NFTVM (de nieuwe film- en televisiemakers) zijn van de partij. Dat maakt de avonden nog levendiger. De DDG vindt het belangrijk dat een schrijver in een vroeg stadium contact heeft met een regisseur. De NFTVM is voornemens zijn leden de beste fragmenten van het Schrijfpaleis te laten produceren tot korte filmpjes die vervolgens zullen worden gepresenteerd op het Nederlands Film Festival in Utrecht.

Helaas zenden schrijvers momenteel minder scenario's dan toneelfragmenten in. Dat heeft wellicht met de vorm van de presentatie te maken. Dat acteurs iets voordragen, nodigt blijkbaar eerder uit tot dialoogschrijven dan tot scenarioschrijven. Maar met het oog op de broodnodige, brede oriëntatie is dit geen probleem. Als scenarist kun je ook veel leren van het schrijven van een toneelstuk.

Het afgelopen theaterseizoen heeft Het Schrijfpaleis zeven keer gebruik mogen maken van de kleine zaal van de theatercombinatie Nieuwe de la Mar/Bellevue. We zijn het theater heel erg dankbaar voor zijn gastvrijheid. Altijd is er iemand van de techniek, altijd is er iemand bij de anders op maandag gesloten deur. Mede namens Marc Nelissen nodig ik iedereen uit om es een kijkje te komen nemen op één van onze Schrijfpaleisavonden. We hebben nu nog geen eigen website maar vanaf september 2005 is alle informatie over de Schrijfpaleisavonden te vinden op deze site.

Onder voorbehoud vinden in de kleine zaal van theater Bellevue de Schrijfpaleisavonden in het volgende seizoen plaats op:

maandag 24 oktober 2005

maandag 21 november 2005

maandag 30 januari 2006

maandag 27 februari 2006

maandag 17 april 2006

maandag 5 juni 2006

Amsterdam, juni 2005