ELITE (nr 40)
Ik zei tot een paar jaar geleden dat ik van de arbeidersklasse was. Totdat er iemand zei: "Stel je niet aan, jij bent elite". Ik wist niet of ik me door die opmerking beledigd of gestreeld moest voelen.
Elite? Die woont toch in Wassenaar en Aerdenhout?
De gewone mens draagt een regenjack als hij zijn hond uitlaat. Daar hoor ik bij. De elite draagt een wax coat als men met de honden over de hei gaat wandelen. Ja, ja, ik weet heus wel waar ik het over heb. Over de elite heb ik een negentiendelige televisieserie geschreven en die was in taal en gebruik heel waarheidsgetrouw. Maar flikker op zeg, daar hoor ik echt niet bij. Bij mij thuis hingen geen schilderijen van voorvaderen aan de muur. Er hing een replica van een paar, ons geheel onbekende, dobbelende mannen en een klein schilderijtje van een molen waar mijn moeder altijd over fluisterde dat het best wel eens heel veel waard zou kunnen zijn. Na haar dood bleek het molentje ons de somma van tien gulden op te leveren, waar mijn broer, mijn zus, en ik, bij het bakkertje uit onze jeugd een doos tompouces voor hebben gekocht, die we op de grond zittend in ons lege ouderlijke huis hebben opgegeten.

Toen ik vorig jaar te horen kreeg dat ik de Gouden Ganzenveer uitgereikt zou krijgen, ging ik onmiddellijk roepen: "Ik? En ik lees nooit". De ganzenveerclub is namelijk best een deftig clubje. En ik ben niet deftig! Ik ben niet deftig! Ik ben van de arbeiders! Loyaliteit aan waar je vandaan komt, leidt soms tot paniekreacties, als het zo openlijk duidelijk wordt dat een andere klasse haar waardering voor je uitspreekt. Ik ben gewoon! Ik ben echt maar heel gewoon. Ik ben niet ontrouw, mijn vader was smid, mijn oma kaartlegster, de meeste neven zijn monteur en de meeste nichten waren interieurverzorgsters. De laatste witte werksters van Nederland!

Inmiddels hebben de kinderen van mijn neven en nichten rechten gestudeerd of zijn ze rijk geworden in iets met computers. Ze hebben bijna allemaal een huis gekocht en ze hebben een zwarte 'hulp'. Tot welke klasse rekenen zij zichzelf nu?

En jij? Lezer van deze stukjes? Tot welke klasse behoor jij? En nu niet aankomen met de zeventigerjarendooddoener dat het er helemaal niet toe doet, tot welke klasse iemand behoort. Die is net zo achterhaald als de leugen dat het formaat van een lul er niet toe zou doen. Sorry, maar dat doet er toe.

Om even bij het onderwerp te blijven: waarom doet het er toe om te weten tot welke klasse je behoort?
Nou, daar heb ik een theorietje over. Wij, de lezers van de Volkskrant (What's in a name!) zijn, vermoed ik, die klasse die opgeschoven is. Niet meer van het volk, maar ook niet echt van iets anders dat er al was. Geen oud geld, maar ook geen nieuw geld want die lezen de Telegraaf en kopen hun Hilfigers in de PC. Het volk leest een lokale krant, of niets, of een krant uit het land van herkomst, de middenstand is zo goed als verdwenen en intellectuelen lezen het NRC.

Misschien zijn wij dan wel een nieuwe klasse zonder het zelf te weten. Ik kan er zo snel geen naam aan geven. Elite? Behoren wij tot een kleine, bevoorrechte, besloten groep, zoals de Dikke van Dale het definieert? Dat 'besloten' vind ik niet zo van toepassing. Daarvoor zijn we niet georganiseerd genoeg. Volkselite dan? Of is dat tegenstrijdig?

Toen ik onderzoek deed naar het doen en laten van het oudgeldmilieu viel me op dat het échte oudgeldmilieu heel veel waarde hecht aan 'noblesse oblige'. Je bent van een bevoorrechte stand, daar heb je je naar te gedragen. Je draagt zorg voor je personeel, je gedrag dient als voorbeeld voor anderen. Er zaten weliswaar heel veel mormels tussen die zich daar niets van aantrokken, en ook wat tuig dat zich erop voor liet staan van oudgeld te wezen, maar de harde kern was van 'noblesse oblige'. Kijk, daarom is het van belang om te weten tot welke klasse je behoort. Omdat ook de nieuwe elite een verplichting heeft. In ons geval, sorry voor de algemenisering, de verplichting meer dan gewoon, best wel aardig en best wel een beetje sociaal gedrag te vertonen. Wij dienen als voorbeeld. Wij zouden als voorbeeld moeten dienen voor al diegenen die het niet of nog niet weten. We hebben al www.watvooreikelbenjijeigenlijk.nl Waar blijft www.watvoorvoorbeeldbenjijeigenlijk.nl? Ik zou zeggen 'Elite oblige aussi'.