Interview met Peter Blok in Arts en Auto n.a.v. Volgens Robert

Arts en Auto februari 2013
door: Marjan Enzlin
beeld: Robert Land

Acteur Peter Blok is vanaf deze maand te zien in de nieuwe dramaserie Volgens Robert. Een serie over een betrokken huisarts die rond zijn vijftigste levensjaar op meerdere fronten in crisis raakt. Voor het scenario tekenden Blok en zijn echtgenote Maria Goos samen. "Sommige clichés kun je niet weglaten."

Peter Blok vertolkt huisarts tegen achtergrond van verzakelijking

'Uiteindelijk gaat het altijd over aandacht'

Na jaren van vrijwel ongemerkt doorhollen, kruipt huisarts Robert Finkelstein onder zijn stolp vandaan. Hij ziet dat alles veranderd is. Behalve dan dat wat nooit veranderen zal. En dus raakt hij in crisis. Tegen de achtergrond van marktwerking in de zorg gaan vijfentwintigjaar huwelijk op de helling. En passant komt ook het werk in de huisartsenpraktijk onder druk. Herkenbare clichés, met humor en diepgang neergezet door scenarioschrijver Maria Goos, die ditmaal samen met echtgenoot Peter Blok schreef. Najaren van samenzijn en samen werken.

"Nee, wij hebben geen heibel gekregen tijdens het schrijven", vertelt Peter Blok. "Maar het was in het begin wel zoeken naar een goede werkvorm. Ik hou ervan om overzicht te hebben, terwijl Maria heel goed creatief kan denken zonder zich te laten weerhouden door praktische bezwaren. In het begin liet ik me juist door zulke bezwaren van het pad brengen. Voordat ik een idee opperde, had ik alweer drie tegenwerpingen verzonnen vanwege de consequenties ervan voor de serie. 'Dat gaan we dus niet meer zo doen', zei ze en ze ontsloeg me van de verantwoordelijkheid voor de praktisch haalbare uitvoering. Dat hielp, vanaf dat moment werkten we heel efficiënt."

Het idee voor Volgens Robert ontstond ruim drie jaar geleden al, lang voor populaire series als Dokter Deen en Dokter Tinus op televisie te zien waren. Kenne¬lijk spreekt de huisarts tot de verbeelding als het gaat om drama. Blok: "Het is een beroep dat iets met je doet. Dat geldt in algemene zin natuurlijk voor alle beroepen, maar een buschauffeur heeft toch met andere overwegingen te maken dan een arts. Het is een bijzonder vak, waarbij betrokkenheid en het doseren daarvan belangrijk zijn. Bij een arts gaat het in essentie eigenlijk altijd over aandacht. Aandacht die niet mag verslap-pen, aandacht die aan patiënten gegeven moet worden, aandacht voor het eigen leven. De serie gaat over een huwelijk. Het had ieders huwelijk kunnen zijn, maar een dokter in crisis zorgt toch voor een extra dimensie."

Voor de serie hebben Goos en Blok zich laten adviseren door drie medici. Een keuringsarts, een arts uit een gezondheidscentrum en een huisarts met een klassieke eigen praktijk. "Zij hebben ons wegwijs gemaakt in hun dagelijkse werkleven", vertelt Blok. "Zij gaven ons ook een beeld van de gevolgen van de verzakelijking in de zorg. Als leek en patiënt heb je daar een beeld bij, maar je hebt er geen idee van hoe de veranderingen van de laatste jaren uitwerken voor de zorgprofessionals zelf. Sommigen raken erdoor geïnspireerd, anderen juist gedemotiveerd."

Tot die laatste categorie behoort de hoofdpersoon uit de serie, Robert. Hij heeft er last van dat hij slechts 9 minuten per patiënt heeft, ergert zich aan de snotterpoli's die vanwege de markt-werking ineens als paddenstoelen uit de grond schieten en komt om in de administratiedruk. In zijn huwelijk heeft inmiddels scheefgroei plaatsgevonden, onder meer doordat Roberts vrouw al twintig jaar zijn praktijkadministratie doet en de echtelieden van opvatting verschillen over de manier waarop die vorm moet krijgen. Op een dag wordt het Robert te veel en trekt hij in een driftbui het tafelkleed onder een spelletje kaart weg. Als hij zijn vrouw ook nog een tik verkoopt, vraagt ze hem weg te gaan. Uiteraard ontbreekt vervolgens de buitenechtelijke affaire met een jongere buurvrouw niet. "Je moet in series altijd erg uitkijken met clichés", zegt Blok. "Maar je hebt ook clichés die je niet weg kunt laten. Dit is er zo één."

Hoewel Blok altijd al meelas over de schouder van zijn vrouw, trad hij deze keer - zoals gezegd - voor het eerst als gelijkwaardig co-auteur aan. Aangezien Goos ongeëvenaard is als scenarioschrijver en het in die zin ook prima alleen kan, is de vraag wat Blok aan de serie heeft kunnen bijdragen. Blok: "Maria is uiteraard van de personages. Dat kan ze als geen ander. Mijn grootste bijdrage aan dit scenario is dat ik een stijlmiddel heb geïntroduceerd waarvan Maria normaal gesproken geen gebruikmaakt: een structuur waarbij verschillende realiteiten en percepties door elkaar heen lopen. Daardoor ontstaat nog een extra laag, waardoor de serie meer wordt dan een verslag van een verhaal dat door verschillende personages wordt verteld. Ik hoop dat de kijker hierdoor op een prettige manier 'gedwongen' wordt om ook oren en ogen te hebben voor de beschouwende kant van het verhaal. Voor de ziel van Robert; voor zijn geweten."

Gevraagd naar Bloks eigen ervaringen met zorgprofessionals, zegt hij dat die over het algemeen goed zijn. Oké, ze hebben een keer hun huisarts ingewisseld voor een andere en Blok heeft ook weleens iets meegemaakt wat geen schoonheidsprijs verdiende, maar dat beïnvloedt zijn beeld niet. "Ik denk ook dat het te maken heeft met begrip", zegt hij. "Ik ben in de gelukkige omstandigheid dat ik doorgaans snap wat de arts bedoelt en ook begrijp dat er van mij dingen worden verwacht als het gaat om herstel. Veel patiënten kunnen dat niet. Ze hebben het idee dat ze recht hebben op gezondheid omdat ze verzekerd zijn. Toen ik na mijn herniaoperatie voor controle kwam, zat er in de wachtkamer een zeer dikke man te klagen over onze arts, die hem had aangesproken op het niet doen van oefeningen na de operatie. Hij noemde de arts een zeikerd. En hoewel ik begrijp dat het om onvermogen gaat, heb ik toch moeite met zo'n houding. Ik ben niet per definitie voor het principe dat de vervuiler betaalt, maar nu de kosten in de zorg haast onbeheersbaar zijn geworden, begrijp ik wel dat die discussie weer oplaait. Als je hier in Amsterdam je fiets tegen diefstal wilt verzekeren, betaal je ook meer dan in een dorp op het platteland. Misschien moeten we het dus (zonder oordeel) zakelijker gaan bekijken in de zorg."

Tegelijkertijd zou Blok graag zien dat de een-op-een-contacten tussen arts en patiënt weer persoonlijker worden. "Dat de huisarts, nadat je voor de derde keer met een sportblessure op de spoedeisende hulp bent geweest, gewoon weer met autoriteit kan vragen watje in het weekend eigenlijk allemaal uitspookt op het voetbalveld. Dat lijkt nauwelijks meer te gebeuren en dezelfde trend zie ik in het onderwijs. De huidige regelstructuur verhindert eigenlijk dat artsen en docenten een meer persoonlijke invulling aan hun vak kunnen geven."

De eerste aflevering van Volgens Robert wordt op 24 februari uitgezonden (VARA, Nederland 2). De dokterswoning uit de serie is van een VvAA lid, dat zijn woning beschikbaar stelde n.a.v. een oproep in Arts en Auto 10.